PHP SEO URL Yapımı | Adım Adım Uzman Rehberi

Web sitenizin arama motorlarındaki görünürlüğünü ve kullanıcı deneyimini kökten değiştirecek en önemli adımlardan biri, şüphesiz SEO dostu URL yapısıdır. PHP ile dinamik olarak oluşturulan `sayfa.php?id=123` gibi parametrik URL'ler, hem kullanıcılar hem de arama motorları için anlamsızdır. Bu rehberde, 10 yıllık deneyimle, PHP ve .htaccess kullanarak bu 'çirkin' URL'leri nasıl 'güzel', okunabilir ve SEO uyumlu hale getirebileceğinizi adım adım, kod örnekleriyle anlatacağım.

SEO Dostu URL (SEF URL) Nedir ve Neden Hayatidir?

Arama Motoru Dostu (Search Engine Friendly - SEF) URL, hem kullanıcıların hem de arama motoru botlarının bir sayfanın içeriği hakkında anında fikir sahibi olmasını sağlayan, temiz ve açıklayıcı bir web adresidir.

• Kötü URL Örneği: /product.php?catID=7&prodID=102
• İyi URL Örneği: /elektronik/akilli-saatler/yeni-model-x10

Aradaki fark barizdir. İkinci URL, sayfa içeriği hakkında net bir ipucu verir. Bu durumun SEO ve kullanıcı deneyimi (UX) açısından faydaları şunlardır:

• Artan Tıklama Oranı (CTR): Arama sonuçlarında okunabilir URL'ler, kullanıcılara daha fazla güven verir ve tıklanma olasılığını artırır.
• Anahtar Kelime Zenginliği: URL'de anahtar kelimelerin bulunması, Google'a sayfanın ne hakkında olduğuyla ilgili güçlü bir sinyal gönderir.
• Gelişmiş Kullanıcı Deneyimi: Kullanıcılar, sitenizde nerede olduklarını kolayca anlar ve URL'yi kopyalayıp paylaşmaktan çekinmezler.

Adım 1: Sunucuyu Hazırlama - .htaccess ile Sihir Başlasın

PHP SEO URL yapımının temel taşı, Apache sunucularında URL'leri yeniden yazmamızı sağlayan `.htaccess` dosyasıdır. Bu dosya, tarayıcıda görünen 'güzel' URL'yi alır ve arka planda sunucunun anlayacağı 'çirkin' PHP dosyasına yönlendirir. Ana dizininizde bir `.htaccess` dosyası oluşturun ve içine aşağıdaki kodları ekleyin:

# URL yeniden yazma motorunu aktif et
Options +FollowSymLinks
RewriteEngine On

# Gelen isteğin bir dosya veya klasör olup olmadığını kontrol et
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-d
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-f

# Örnek: blog/icerik-basligi şeklinde gelen bir isteği
# blog.php?slug=icerik-basligi dosyasına yönlendir
RewriteRule ^blog/([a-zA-Z0-9-]+)/?$ blog.php?slug=$1 [L,QSA]

Bu kural, `site.com/blog/herhangi-bir-yazi` formatındaki bir isteği, arka planda `site.com/blog.php?slug=herhangi-bir-yazi` şeklinde çalıştırır. Kullanıcı bu dönüşümü asla görmez.

Adım 2: Mükemmel Slug'ı Oluşturan PHP Fonksiyonu

Veritabanından çektiğiniz bir makale başlığını (`PHP ile SEO Uyumlu URL Nasıl Yapılır?`) URL'ye uygun bir formata (`php-ile-seo-uyumlu-url-nasil-yapilir`) dönüştürmek için bir PHP fonksiyonuna ihtiyacımız var. Bu fonksiyona genellikle 'slug' oluşturma fonksiyonu denir. İşte Türkçe karakterlere tam uyumlu, sağlam bir fonksiyon:

function seoUrl($string) {
$find = ['Ç', 'Ş', 'Ğ', 'Ü', 'İ', 'Ö', 'ç', 'ş', 'ğ', 'ü', 'ı', 'ö'];
$replace = ['c', 's', 'g', 'u', 'i', 'o', 'c', 's', 'g', 'u', 'i', 'o'];
$string = str_replace($find, $replace, $string);
$string = preg_replace('/[^\w\s]/', '', $string);
$string = preg_replace('/\s+/', '-', $string);
$string = strtolower($string);
$string = trim($string, '-');
return $string;
}

Adım 3: Tüm Parçaları Birleştirelim (Uygulama Örneği)

Şimdi, bu iki parçayı nasıl birlikte kullanacağımıza bakalım. İlk olarak, blog yazılarını listelediğiniz sayfada linkleri yeni yapıya göre oluşturmalıyız.

Örnek: `index.php` (Yazı Listeleme)

// seoUrl fonksiyonunu dahil et
include 'functions.php';

// Veritabanından yazıları çektiğimizi varsayalım
$yazilar = [...];

foreach ($yazilar as $yazi) {
$slug = seoUrl($yazi['baslik']);
echo '<a href="/blog/' . $slug . '">' . $yazi['baslik'] . '</a>';
}

Kullanıcı bu linke tıkladığında, `.htaccess` devreye girer ve isteği `blog.php`'ye yönlendirir. Şimdi `blog.php` dosyasında bu `slug` değerini yakalayıp veritabanından ilgili yazıyı çekmeliyiz.

Örnek: `blog.php` (Yazı Detay)

if (isset($_GET['slug'])) {
$gelenSlug = $_GET['slug'];

// Veritabanında bu slug'a ait yazıyı bul ve göster.
// DİKKAT: SQL Injection'a karşı mutlaka PDO veya prepared statements kullanın!
$sorgu = $db->prepare('SELECT * FROM yazilar WHERE yazi_slug = ?');
$sorgu->execute([$gelenSlug]);
$yazi = $sorgu->fetch();

if ($yazi) {
echo '<h1>' . $yazi['baslik'] . '</h1>';
echo '<div>' . $yazi['icerik'] . '</div>';
} else {
// Yazı bulunamadı, 404 sayfasına yönlendir.
header('HTTP/1.0 404 Not Found');
echo 'Sayfa bulunamadı.';
}
}

Altın Değerinde Ek İpuçları ve En İyi Pratikler

Teknik altyapıyı kurduktan sonra, bu yapıyı en verimli şekilde kullanmak için bazı kurallara dikkat etmelisiniz:

1. URL'leri Kısa Tutun: Gereksiz kelimeleri ('bir', 've', 'için' gibi) slug fonksiyonunuzla temizleyebilirsiniz. İdeal URL, 3-5 kelimeyi geçmemelidir.
2. Benzersiz Slug'lar: Her sayfanın slug'ı benzersiz olmalıdır. Veritabanına yeni bir içerik eklerken, oluşturulan slug'ın daha önce kullanılıp kullanılmadığını kontrol edin. Eğer kullanılmışsa sonuna '-2', '-3' gibi ekler getirin.
3. 301 Yönlendirmesi: Eğer mevcut bir sitenin URL yapısını değiştiriyorsanız, eski parametrik URL'lerden yeni SEO dostu URL'lere 301 (kalıcı) yönlendirme yapmayı asla unutmayın. Aksi takdirde tüm SEO gücünüzü kaybedersiniz.
4. Canonical Etiketi: Yinelenen içerik sorununu önlemek için her sayfanıza `` etiketini ekleyerek sayfanın orijinal adresini Google'a bildirin.

Sonuç

PHP ile SEO uyumlu URL yapımı, başlangıçta biraz karmaşık gibi görünse de, .htaccess yönlendirmesi ve doğru bir slug fonksiyonu ile kolayca yönetilebilir bir süreçtir. Bu yatırım, sitenizin arama motoru sıralamalarına, kullanıcı deneyimine ve marka imajına doğrudan etki ederek uzun vadede size misliyle geri dönecektir. Unutmayın, temiz bir URL, dijital dünyadaki kartvizitinizdir.